Pracownicze Plany Kapitałowe to wprowadzony przez rząd system długoterminowego oszczędzania. Program obchodził w tym roku swoje czwarte urodziny. Mimo kilkuletniej obecności dalej niesie za sobą dużo niejasności. W artykule odpowiemy, gdzie trafiają potrącane z wypłaty pieniądze pracowników.

Ustawa o PPK — najważniejsze informacje

Zasady odkładania środków na poczet PPK szczegółowo reguluje Ustawa z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych. (Dz.U. 2018 poz. 2215). Ten dobrowolny i prywatny projekt jest częścią III. filaru polskiego systemu emerytalnego. Ma na celu zapewnienie dodatkowego źródła dochodu po osiągnięciu wieku emerytalnego. Mogą skorzystać z niego wszyscy w przedziale wiekowym od 18 do 70 roku życia i odprowadzający składkę emerytalno-rentową. 

Od wielu lat w Polsce obserwujemy zjawisko starzenia się społeczeństwa. Niski przyrost naturalny skutkować będzie topniejącymi emeryturami wypłacanymi przez ZUS, które finansowane są na bieżąco przez osoby pracujące. Z roku na rok zmniejsza się bowiem proporcja wpływających na ten cel składek do ilości koniecznych do wypłacenia emerytur. Efektem tego zjawiska jest stałe obniżanie się wysokości otrzymywanych emerytur w porównaniu do ostatniej pensji.

Rząd chcąc zabezpieczyć Polaków przed negatywnymi konsekwencjami realiów przyszłości, ukształtował niezależny schemat oszczędzania.

PPK — wysokość składki

O tym ile pieniędzy faktycznie zasili indywidualny rachunek PPK uczestnika, decyduje comiesięczna wysokość jego wynagrodzenia brutto. Beneficjent może również zdecydować się na podwyższenie wysokości składki. Wpłata podstawowa ustalona jest na poziomie 2 proc. wynagrodzenia brutto. Można zwiększyć ją do maksymalnie 4 proc. Jeżeli zsumowane ze wszystkich źródeł wynagrodzenie uczestnika nie osiąga 1,2-krotności ustalonego przez Państwo aktualnego minimalnego wynagrodzenia, wpłata może zostać zmniejszona do 0,5 proc.

Wpłaty do PPK płyną z trzech źródeł. Pracodawca dokłada od 1,5 proc. (wpłata podstawowa) do maksymalnie 4 proc. wynagrodzenia brutto. Kwota ta jest traktowana jako dodatkowy przychód i podlega opodatkowaniu. Ze Skarbu Państwa otrzymamy wpłatę powitalną w wysokości 250 zł. Rząd zobligował się również do dopłat rocznych wynoszących 240 zł. Corocznego dofinansowania spodziewać się mogą osoby, które uzbierały na rachunkach PPK określoną kwotę. Po 2023 r. będzie to co najmniej 732,90 zł. Jest to sześciokrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę, pomnożona dodatkowo przez 3,5 proc. (procentowa suma wpłaty podstawowej pracodawcy i pracownika). Mimo drugiej zmiany płacy minimalnej od 1 lipca 2023 podstawą do obliczenia kwoty zostanie stawka obowiązująca w pierwszej połowie roku – 3490 zł. W przypadku osób, których wpłaty obniżone są do 0,5 proc., będzie do 25 proc. tej kwoty, czyli 183,23 zł.

Rezygnacja z PPK — co z pieniędzmi

Jeśli w ciągu 3 miesięcy od daty zatrudnienia pracownik nie złoży deklaracji o rezygnacji z programu, pracodawca ma obowiązek zawrzeć w jego imieniu umowę o prowadzenie PPK. Zrezygnować można w każdej chwili. Jest to dozwolone również po pewnym czasie odkładania. Wskutek złożenia przez uczestnika dyspozycji o wypłatę, pieniądze trafią na wskazany numer konta. Możliwy jest jedynie zwrot całej zgromadzonej kwoty. W tej sytuacji beneficjent programu musi liczyć się z pewnymi pomniejszeniami. Otrzyma on całą część odprowadzoną ze swojej pensji i jedynie 70 proc. oszczędności z części pracodawcy, a pozostałe 30 proc. trafi do ZUS tytułem składki emerytalnej. W konsekwencji uczestnik nie otrzyma wpłat ze Skarbu Państwa. Z kalkulacji należy więc wyłączyć część dołożoną z Funduszu Pracy.

PPK to nie skarbonka, ale inwestycja

Powszechnym błędem jest myślenie o indywidualnym rachunku PPK jak o skarbonce. Pieniądze nie leżą bowiem na koncie, a są inwestowane. Każde Towarzystwo, z którym pracodawca podpisał umowę o zarządzanie funduszami swoich pracowników, ma własną politykę inwestycyjną. Zasadniczo firmy lokują kapitał w akcje i obligacje zarówno w Państwie jak i za granicą.