1 lipca 2023. odwołano w Polsce stan zagrożenia epidemicznego. Większość szczególnych rozwiązań stworzonych, by przeciwdziałać rozprzestrzenianiu się COVID-19 została odwołana. Zniesienie tzw. specustawy wiąże się z „odmrożeniem” szeregu obowiązków na tle stosunku pracy. Mowa o ustawie z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Sprawdź, czy któryś z punktów dotyczy Twojej sytuacji.

Stan epidemii odwołany — okresowe badania lekarskie

Warunkiem zawarcia stosunku pracy jest posiadanie na dzień podpisania umowy o pracę ważnego orzeczenia lekarskiego wystawionego w ramach badań wstępnych. Jest to informacja dla pracodawcy o braku przeciwwskazań do podjęcia pracy na przyszłym stanowisku. W zależności od ilości czynników szkodliwych wypunktowanych na skierowaniu otrzymanym z zakładu pracy oraz rodzaju profesji orzeczenie może zostać wystawione na czas od 1 roku do 5 lat.

Ważne orzeczenie lekarza medycyny pracy jest poświadczeniem, że pracownik jest zdolny do świadczenia pracy a tym samym do zachowania prawa do wynagrodzenia za tę pracę. Dlatego tak ważne jest przestrzeganie daty końcowej terminu zaświadczenia. Z dniem upływu ważności badań wstępnych pracownik powinien mieć już wykonane badania okresowe tak, aby między dwoma orzeczeniami zachowana była ciągłość.

W związku ze stanem epidemii wywołanym wirusem SARS-CoV-2 ustawodawcy zdecydowali o przedłużeniu ważności orzeczeń lekarskich, których termin upływał 7 marca 2020 r.

„Orzeczenia lekarskie wydane w ramach wstępnych, okresowych i kontrolnych badań lekarskich, których ważność upłynęła po dniu 7 marca 2020 r., zachowują ważność, nie dłużej jednak niż do upływu 180 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii”.

Art.  31m. ust. 1 [Przedłużenie ważności orzeczeń lekarskich wydanych w ramach wstępnych, okresowych i kontrolnych badań lekarskich] Dz.U.2023.1327 t.j.

Jeśli ważność badań lekarskich upłynęła przed 1 lipca 2023 r., to pracodawca ma obowiązek niezwłocznie wysłać pracownika na badania okresowe, aby zostały wykonane nie później, niż w ciągu 180 dni licząc od tej daty.

Należy wziąć pod uwagę, że zniesienie tego szczególnego rozwiązania, spowoduje wydłużenie terminu oczekiwania na wizytę w medycynie pracy, dlatego te 180 dni ustawodawcy traktują jako okres przejściowy. Wyciągnięciem ręki ustawodawców jest więc przedłużenie terminu wykonania badań okresowych również tym, których ważność upływa po 30. Czerwca 2023 r. Przy założeniu, że należy je wykonać bez zbędnej zwłoki. 

Odwołanie stanu epidemii a BHP

§  1.  „Nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do której wykonywania nie posiada on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a także dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy”.

Art.  237³.  [Szkolenia BHP] Dz.U.2023.1465 t.j.

Podczas zatrudniania nowego pracownika należy udostępnić mu materiały niezbędne do uzyskania certyfikatu BHP koniecznie pierwszego dnia zatrudniania.

Jednak podobnie jak w przypadku okresowych badań lekarskich stan zagrożenia epidemicznego odraczał termin okresowego szkolenia BHP.

W przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii, również w tej kwestii pracodawca zyska dodatkowe 180 dni. Ustawa z dnia 26 maja 2023 o świadczeniu wspierającym, zawierała nowelizację wyżej wymienionej specustawy. Ujęto w niej przepis, że na zagwarantowanie szkolenia okresowego BHP ostatecznym terminem jest 28 grudnia 2023 r.

Przepisy nie były równoznaczne z zakazem przeprowadzania takich szkoleń, więc jeśli mimo prolongaty, szkolenie okresowe BHP zostało przeprowadzone, to jest ono ważne.